جمع بندی گزارشات چشم انداز ۱۴۰۴ فولاد
جمع بندی گزارشات چشم انداز ۱۴۰۴ فولاد
صنعت فولاد یکی از صنایع مهم و اثرگذار است که با توجه به پتانسیل‌های ایران در تولید این محصول و محصولات وابسته فولادی قابلیت فراوانی برای اشتغال زایی، صادرات و در نتیجه افزایش ارزش اقتصادی دارد.
ایران پهناور از تاثیرگذاران در این صنعت استراتژیک است که توانسته با توجه به پتانسیل‌های فراوانی که دارد به یکی از قطب‌های مهم تولید و صادرات فولاد تبدیل شود.
از این رو برای بررسی روند تولید فولاد در ایران، تشریح آینده فولاد و رسیدن به چشم انداز افق ۱۴۰۴ که قرار بود مطابق آن صنعت فولاد به تولید ۵۵ میلیون تن برسد و براساس آن حتی منطقه ویژه معدنی و فولادی تأسیس شد تا صادرات و واردات این نوع مواد و محصولات به خوبی انجام شود.
از سویی اما آمارها نشان می‌دهند که برخی مشکلات در این زمینه وجود دارد.
آیا واقعا” صنعت فولاد ایران براساس سند چشم انداز ۱۴۰۴ حرکت کرده است و به برنامه خواهد رسید؟
بنظر میرسد صنعت فولاد کشور در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را در بخش بالادست و میانی زنجیره داشته است اما در هرحال به رغم تمامی تلاش‌های صورت گرفته به‌علت نبود و یا عدم اجرای مستمر برنامه‌های تدوین شده، به نظر میرسد برای تحقق ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ با کمبودهایی روبرو هستیم که نیاز به سرمایه گذاری بالا دارد.
طبق آخرین گزارش مشاوران طرح جامعه فولاد برای نیل به این هدف نیاز به سرمایه گذاری ۱۴ میلیارد دلاری در بخش بالادست زنجیره فولاد وجود دارد که شامل سنگ آهن، گندله، حوزه آهن اسفنجی، فولاد سازی و خصوصا مباحث زیرساختی مانند حمل و نقل ریلی، آب، برق، گاز و تجهیزات معدنی می‌باشد.
در این بین کمبود قراضه مورد نیاز که البته بخش کوچکی از این حجم کلان را به خود اختصاص داده است نیز باید مورد توجه باشد.
در همین راستا نیز باید به تولید قراضه با کیفیت هم پرداخته شود چرا که منافع بسیار زیادی از شردر ها به تمام تولید کنندگان رسیده و خواهد رسید. به طور طبیعی در یک فرآیند کلان صنایع مرتبط ناگزیز باید از مدل های مختلف شردر و پری شردر استفاده نمایند.
البته مسائلی همچون جانمایی‌های نادرست و ایجاد کارخانجات فولاد در مناطق خشک و مرکزی کشور، چالش تامین آب مورد نیاز، بروز نبودن برخی ماشین آلات حوزه‌های تولیدی، بالا بودن هزینه‌های تعمیرات و …از دیگر چالش‌های این بخش می‌باشد.
مشخصا” در خصوص سنگ آهن نیز در افق ۱۴۰۴ و تحقق ۵۵ میلیون تن فولاد، نیاز به حدود ۱۶۰ میلیون تن سنگ آهن است که هم‌اکنون در حدود ۹۰ میلیون تن تولید وجود دارد و با در نظر گرفتن طرح‌های تولیدی آتی، بر طبق نظر کارشناسان بیش از ۳۰ میلیون تن کسری کماکان در این خصوص وجود خواهد داشت و این موضوع قطعا با توجه به برخورداری از ذخایر مناسب، نیاز به اکتشافات جدید و سرمایه گذاری مناسب را می‌طلبد و به نظر میرسد با اجرای موارد فوق نیازی به واردات سنگ آهن نخواهد بود.
با شروع فعالیت طرح های هشتگانه میانه، قائنات، نی ریز، شادگان، بافق، سبزوار، چهار محال و بختیاری، بافت ظرفیت تولید حدود شش میلیون تن در آینده نزدیک افزایش خواهد داشت و لازم است به تولید سنگ آهن و فرآوری قراضه با کیفیت توجه شود.
در خصوص مشکل حمل و نقل در بخش فولاد و تاثیرگذاری آن در دستیابی به اهداف تعیین شده باید گفت، در این بخش دو موضوعی که اهمیت دارد ابتدا هزینه حمل و نقل مواد اولیه تولید فولاد به فولادسازها و پس از آن به صنایع پایین دستی می‌باشد که قطعا با رشد قیمتی سوخت مصرفی از طریق حمل و نقل جاده‌ای، در هزینه‌های تمام شده تولیدات، اثرات خود را بجای می‌گذارد که می‌بایست توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل ملی در بخش ریلی با رشد بیشتری مواجه باشد.
همچنین معطل ماندن بارهای صادراتی صنایع پایین دستی در گمرکات مرزی به‌دلایل بخش نامه‌های مکرر و یا زمان بر بودن انجام امور گمرکی در شرایط پاندمی، در نهایت به رشد هزینه‌های تولید منجر میشود.
به امید ایرانی پر رونق تر در صنعت فولاد
